CADASIL

Netflix heeft onlangs een horrorserie uitgebracht gebaseerd op het werk van Edgar Allan Poe. De serie heet dan ook "The Fall of the House of Usher." Bijzonder voor ons is dat het hoofdpersonage Roderick Usher, patriarch van de Usher familie, zelfverklaard CADASIL patiënt is. Sommige dingen die hij zelf met CADASIL in verband brengt klonken ons echter vreemd in de oren. Vandaar dat we ermee te rade gegaan zijn bij Dr. Saskia Lesnik Oberstein, hoofdonderzoeker van de CADASIL Research Group in het LUMC.

Stichting Platform CADASIL: "In de serie wordt gesuggereerd dat CADASIL veroorzaakt wordt door een verstoorde hartfunctie. Eén van de dochters van Roderick Usher is onderzoekster en werkt aan een zogenaamde 'heart mesh,' een soort pacemaker die het hart op een zodanige manier monitort en reguleert dat onder andere de vorming van bloedklonters wordt vermeden. Klopt dit met de realiteit van CADASIL?"

Dr. Saskia Lesnik Oberstein: "Er is vrij uitgebreid onderzoek gedaan naar de hartfunctie bij mensen met CADASIL. Hieruit blijkt dat hartlijden niet vaker voorkomt bij mensen met CADASIL dan bij mensen zonder CADASIL. Het hart functioneert bij mensen met CADASIL normaal. Ook bloedklonters uit het hart spelen geen rol bij CADASIL."

Stichting Platform CADASIL: "Wat is er dan wel aan de hand bij CADASIL?"

Dr. Saskia Lesnik Oberstein: "CADASIL is een erfelijke ziekte van de kleine slagadertjes. In de loop van het leven hoopt een eiwit zich op in de wand van de kleine slagadertjes. Die gebeurt in alle kleine slagadertjes van het lichaam, maar alleen de hersenslagadertjes hebben er last van. Daarom beperken de problemen bij mensen met CADASIL zich tot de hersenen. Het hersenweefsel ontvangt chronisch te weinig bloedtoevoer. Dit komt doordat de wanden van de kleine hersenslagadertjes niet meer goed werken. Normaal gesproken zorgen de hersenslagadertjes ervoor dat het bloed het hersenweefsel goed bereikt. Als de wanden van die adertjes niet goed meer werken, lukt dit niet meer. De adertjes zijn dus geen starre buisjes, maar zijn normaal gesproken bewegelijk en reageren op signalen dat er meer of minder bloed bij de hersenen moet komen door samen te knijpen of juist wijder open te gaan staan. Die functie is bij mensen met CADASIL sterk verminderd, doordat de vaatwand vol zit met het opgestapelde eiwit. Ook is de doorgang van de slagadertjes wat nauwer, doordat de vaatwand wat dikker is geworden door de eiwitstapeling."

Stichting Platform CADASIL: "Waarom stapelt een eiwit op in de (hersen)slagadertjes?"

Dr. Saskia Lesnik Oberstein: "Mensen met CADASIL hebben een fout in de DNA code van één van hun beide kopieën van het zogenaamde NOTCH3 gen. Van alle 20.000 genen die mensen hebben, heeft ieder mens van al deze genen 2 kopieën, één kopie geërfd van vader (via de zaadcel) en één kopie geërfd van moeder (via de eicel). Bij CADASIL bevat één van de twee kopieën van het NOTCH3 gen een normale DNA code, terwijl de andere kopie van het gen een fout in de code bevat die CADASIL veroorzaakt. Genen zijn de ‘kookrecepten’ van het lichaam. Deze kookrecepten vormen de recepten voor het aanmaken van eiwitten die het lichaam nodig heeft. Het NOTCH3 gen is het recept voor het NOTCH3 eiwit. Het NOTCH3 eiwit wordt gemaakt door cellen in de wanden van kleine slagadertjes. Het NOTCH3 eiwit is van belang voor de gezondheid van de slagadertjes. Als er een fout in het gen (het kookrecept) aanwezig is, dan wordt het eiwit verkeerd aangemaakt. Dit verkeerd gemaakte NOTCH3 eiwit kan niet meer goed afgebroken worden in de vaatwand. Daardoor gaat het stapelen in de wand van de slagadertjes."

Stichting Platform CADASIL: "Roderick Usher lijdt aan hallucinaties die naar eigen zeggen het gevolg zijn van CADASIL. Klopt dit met de werkelijkheid?"

Dr. Saskia Lesnik Oberstein: "Hallucinaties zijn zeer zeldzaam bij CADASIL en gaan vrijwel altijd gepaard met een zogeheten 'CADASIL encefalopathie,' iets wat wederom maar zeer zelden voorkomt. Patiënten kunnen dan een beeld ontwikkelen dat op een delier lijkt. Zij zijn dan in de regel erg ziek, hebben een verlaagd bewustzijn en moeten opgenomen worden in het ziekenhuis; op zo’n moment kunnen zij hallucinaties ervaren. Het is dus niet zo, zoals in de serie wordt afgebeeld, dat mensen met CADASIL hallucinaties krijgen als zij op dat moment verder nog goed functioneren. Als dat het geval is, worden de hallucinaties zeer waarschijnlijk door iets anders veroorzaakt (net zoals bij mensen zonder CADASIL)."

Bovenstaande is gebaseerd op de huidige kennis die artsen en onderzoekers hebben op het gebied van CADASIL. Deze kennis kan natuurlijk bijgesteld worden als er nieuwe inzichten komen door toekomstig onderzoek.